Maak een financieel plan

Eén van de belangrijkste stappen op weg naar financiële onafhankelijkheid is een financieel plan opmaken. Hierdoor heb je zicht op je financiële doelen en hoe je deze kan bereiken.

Stap 1: bereken je eigen nettowaarde

Stap 2: maak een budget

Stap 3: betaal schulden (excl. hypotheek) af

Stap 4: maak een noodfonds

Stap 5: maak een financieel plan

Stap 6: investeer en “blijf op koers”

Financiële onafhankelijkheid komt niet van de ene dag op de andere, dit is een langetermijnproject.  Om dit project in goede banen te leiden maak je een financieel plan op dat voldoet aan jouw behoeften.  Voorbereiding is de basis tot financieel succes!

Wat is een financieel plan?

In een financieel plan noteer je al je langetermijndoel(en) en hoe je deze doelen kan bereiken.  Met een degelijk plan voorkom je ook emotionele reacties bij het investeren, met name opwinding als de beurzen stijgen en ongerustheid als de beurzen dalen.

Een investeringsplan bevat de volgende onderdelen :

1. langetermijndoel(en)
2. risicoprofiel en bijhorende vermogensallocatie
3. investeringsplan

Met een degelijk plan voorkom je emotionele reacties bij het investeren.

Laten we starten met de langetermijndoelen!

1. Langetermijndoelen bepalen en plannen

Om de langetermijndoelen te bepalen, maken we gebruik van de SMART-methode ⁽¹⁾ :

Specifiek

Meetbaar

Acceptabel

Realistisch

Tijdsgebonden

Ik leg dit even uit aan de hand van enkele voorbeelden…

Doel 1 : sparen voor de aankoop van een huis

SMART : Spaar 50.000 euro in de volgende 6 jaren voor de aanbetaling van een huis.

Doel 2 : investeren voor financiële onafhankelijkheid

SMART : Bouw een vermogen op van 500.000 euro in de volgende 25 jaren door maandelijks 800 euro te investeren.

Nu ga je elk doel in detail uitschrijven. Naast de naam van het doel, bepaal je de termijn, bedrag, welke actie je dient te ondernemen, de methode en als laatste de status.

2. Bepaal je risicoprofiel

Je risicoprofiel is een heel belangrijk onderdeel van het financieel plan.  Hoeveel risico wens ik te nemen om vermogen op te bouwen?  Slaap ik ’s nachts nog als mijn vermogen halveert op korte tijd?

Je kan het risico verminderen door gebruik te maken van diversificatie en vermogensallocatie.

De mate waarin een belegger risico kan en wil nemen is afhankelijk van enkele factoren : de beleggingshorizon, stabiliteit van inkomen, behoefte aan liquiditeit en mogelijke alternatieven als het beleggingsplan zou mislukken.

Als je nog een lange beleggingshorizon voor de boeg hebt, bijvoorbeeld meer dan 10 jaar, kan je meer risico nemen.  Na een berenmarkt, wanneer de (aandelen)markt enorme dalingen vertoont, is er nog voldoende tijd om te herstellen.

Ook de stabiliteit van je inkomen is van belang.  Je kan meer risico nemen als je op lange termijn een stabiel inkomen hebt.  

De behoefte aan liquiditeit kan je in combinatie met je noodfonds bekijken.  Als je op korte termijn weinig extra liquide middelen, lees cash, nodig hebt om een noodgeval op te vangen, dan kan je meer risico nemen.  Heb je een klein(er) noodfonds, dan overweeg je best om wat minder risico te nemen.

De laatste factor die invloed kan hebben op je risicobereidheid zijn de alternatieven wanneer het beleggingsplan zou mislukken.  Kan je bijvoorbeeld nog wat langer doorwerken, een deeltijdse baan nemen of je budget verlagen?  Hoe meer alternatieve opties, hoe meer risico je kan nemen.

Je kan het risico verminderen door gebruik te maken van diversificatie en vermogensallocatie (asset allocation).

Diversificatie wil zeggen dat je het risico gaat spreiden.  Stel dat je belegt op de beurs en aandelen koopt van 1 bedrijf.  Wanneer dat bedrijf failliet gaat, dan verlies je de volledige waarde van je belegging.  Beter beleg je bijvoorbeeld in 1000 verschillende bedrijven, mogelijks aan de hand van een ETF, dan verlies je bij het faillissement van 1 bedrijf niet de volledige waarde van je belegging.  

Bij vermogensallocatie ga je een passende mix van risicovolle activa en activa met een lager risico opstellen.  Risicovolle activa zijn bijvoorbeeld aandelen of vastgoed.  Activa met een lager risico zijn bijvoorbeeld cash geld, kortlopende of middellange termijn obligaties.

Om een inschatting te maken van het mogelijk verlies bij een beurscrash kunnen we naar rendementen uit het verleden kijken : de Bogleheads berekenden het cumulatieve rendement van verschillende vermogensallocaties in de  berenmarkt van 2000-2002 ⁽²⁾.  

Een portefeuille met 80% aandelen en 20% obligaties verloor ongeveer 35% in 2 jaar tijd en een portefeuille van 50% aandelen en 50% obligaties verloor maar 14%. Het verleden leert ons ook dat risicovolle activa op lange termijn meer kunnen opbrengen dan activa met een lager risico.

Welke verdeling maak je tussen risicovolle activa en activa met een lager risico? Dat is een persoonlijke voorkeur. Sommige offensieve beleggers kiezen voor 100% risicovolle beleggingen, deze kunnen op termijn meer rendement opleveren, waar defensievere beleggers meer zekerheid inbouwen uitgaande van een gedeelte activa met een lager risico.

Er bestaan enkele vuistregels om de asset allocatie te bepalen, dit is enkel een mogelijke leidraad : 

Optie 1 : Je leeftijd in risicovrije activa.  Als je bijvoorbeeld 40 jaar oud bent dan is de verdeling 60% risicovol / 40% lager risico

Optie 2 : Risicovolle activa = 110 verminderd met je leeftijd.  Voor een 40-jarige wil dit zeggen 70% risicovol / 30% lager risico

Optie 3 : Risicovolle activa = 120 verminderd met je leeftijd.  Voor een 40-jarige wil dit zeggen 80% risicovol / 20% lager risico

3. Investeringsplan per doel

Het laatste onderdeel van je financieel plan is de praktische uitwerking van je financiële doelen.  Voor elk doel ga je een investeringsplan opmaken.  

Hieronder een voorbeeld van een investeringsplan.

In de volgende blog post investeer en “blijf op koers” geef ik hierover wat meer uitleg.

Deze info is alleen voor informatieve, educatieve en entertainment doeleinden. Deze info is ook geen financieel, boekhoudkundig of juridisch advies. Gelieve uw eigen onderzoek te doen (disclaimer).

Bronnen :

(1) Wikipedia. (2021, April 21). SMART criteria. https://en.wikipedia.org/wiki/SMART_criteria 

(2) Bogleheads. (2019, November 29). Asset allocation – Bogleheads. www.bogleheads.org. https://www.bogleheads.org/wiki/Asset_allocation